Vào phiên chợ cuối năm, là dịp tốt nhất để trai gái tìm thấy nhau.Ngoài tập tục chặn đường cướp cô dâu nổi tiếng, ở đây còn có tập tục vỗ mông để chọn bạn đời. Đây là một trong những phong tục của người Mông, Hà Giang. Cách thức kén vợ độc đáo Đồng bào Mông trên cao nguyên núi đá huyện Mèo Vạc, Hà giang đón chào năm mới với không khí rộn rã, tươi vui. Trong nắng xuân ấm áp, moi ngả đường tràn ngập sắc màu váy áo rực rỡ. Theo phong tục từ xưa, các chàng trai cô gái Mông không ai hẹn ại trong trang phục truyền thống nô nức tìm đến các bãi đất rộng, khoảng trống dưới các chân núi để vui chơi tâm tình. Họ đi thành từng tốp, gặp nhau cùng với những lời thăm hỏi chúc tụng đầu năm. Các chàng trai mạnh mẽ trong trang phục truyền thống và thể hiện bản lĩnh của mình qua các trò chơi : đẩy gậy, kéo co, múa khèn…Những thiếu nữ miền sơn cước thướt tha trong tà áo mới, e lệ trong những câu hát giao duyên, trữ tình. Khi những ánh mắt đã tìm được gặp nhau, cô gái sẽ e thẹn tách khỏi đám đông chờ đợi. Chàng train gay lập tức tiến tới, dùng tay vỗ vào mông các cô gái và thả lời ong bướm. Nếu cô gái ưng thuận thì quay lại vỗ nhẹ vào mông chàng trai mà đáp lời đường mật. Cứ như vậy đôi trai gái vừa đi chơi hội và vỗ qua vỗ lại trao nhau những lời yêu thương cho đến khi vỗ đủ 9 cặp, tức là hai bên đã chấp thuận nhau, trước sự chứng kiến của nhiều người. Sau đó các đôi trai gái nắm tay nhau lên núi tìm chỗ tâm sự, trao gửi những yêu thương hứa hẹn. Ngày trước, sau khi vỗ mông, chàng trai dắt vợ lên lưng ngựa, dong thẳng về nhà mình, nhốt vào trong buồng, cắt tiết gà, cúng ma, 3 ngày mới dắt về nhà gái. Thế nhưng bây giờ, vỗ mông chọn vợ đã có nhiều đổi thay. Trước khi bắt vợ, chàng trai mông nào ga lăng sẽ tặng một đôi dép, hay một cái khăn, cái gương cho người con gái mình thích để chiếm cảm tình. Lúc vỗ mông xong thì đi xe máy hoặc đi bộ về nhà trai. Tiêu chuẩn kén vợ. Khác với chuẩn đẹp của người Kinh, chuẩn người Mông chọn phụ nữ là dáng to khỏe, bắp chân săn vồng lên trong cạp bít tất, đôi mông to mấy vồng nhún nhảy lên trong váy áo mỗi bước đi. Những cô đó vừa chăm chỉ vừa biết làm nương, xe sợi vừa mắn đẻ, khéo nuôi con. Ngắm được cô gái ưng ý,chàng trai chạy lại vỗ mấy cái vào mông. Vì thế mới nói, tập tục vỗ mông để chọn bạn đời có từ rất lâu và là một nét đep văn hóa của người Mông. Ý nghĩa phong tục Vỗ mông để chọn bạn đời là một phong tục đã có từ xa xưa, chỉ có trong đời sống của đồng bào Mông Hà Giang. Thông thường việc vỗ mông để chọn bạn đời chỉ diễn ra vào những ngày đầu xuân năm mới. Vậy là ý nghĩa thực sự của trò vỗ mông chọn bạn đời vô cùng độc đáo này là các đôi nam nữ nên duyên không phải do vô tình tìm được nhau mà thường họ đã có sự tìm hiểu từ trước, còn tham gia trò vỗ mông trong ngày Tết đầu xuân chỉ là cơ hội để hai người tìm gặp lại nhau.
