Truyền động xích bền và hiệu suất truyền động cao chỉ khi được sử dụng, bảo dưỡng, thay thế đúng cách. Giống như hệ thống truyền động trên xe ga, bộ truyền động xe số (nhông-xích-đĩa) cũng gồm 3 phần chính là đĩa xích chủ động (lắp ở đầu ra của hộp số), xích, đĩa xích bị động (lắp vào đầu trục bánh xe). Cần kiểm tra và bôi trơn thường xuyên hệ thống truyền động xích Ngoài các ưu điểm trên, nhông xích có nhược điểm là cần được bôi trơn và kiểm tra thường xuyên hơn bộ truyền đai để đảm bảo độ bền và khả năng hoạt động tốt. 1. Dấu hiệu nhông xích mòn Bạn có thể nhận biết hệ thống nhông xích hoạt động kém hiệu quả bằng các triệu chứng sau: xe đang đi có tiếng gõ lọc cọc phía dưới bánh xe, mỗi khi chuyển số xe bị ì, có tiếng gõ của xích vào hộp xích do xích rão khi tăng giảm ga, đường xóc. Xích mòn làm giảm hiệu suất truyền động, đặc biệt khi nhông và xích quá mòn sẽ tăng hiện tượng trượt và phát ra tiếng ồn khó chịu. Nguy hiểm hơn, khi xích mòn nhiều dễ xảy ra tuột, đứt xích khi đang đi, bánh sau bị trượt lết do nhông phía sau vướng vào xích gây kẹt cứng, làm tăng nguy cơ tại nạn khi tham gia giao thông. Mòn xích dễ dẫn đến đứt 2. Khắc phục xích bị chùng, rão Việc luôn giữ độ chùng của xích trong giới hạn cho phép sẽ làm tăng hiệu suất truyền động, giảm mòn, giảm tiếng ồn và tăng tuổi thọ của nhông – xích. Xích quá căng sẽ nhanh bị rão, tăng tải trọng của bộ phận truyền lực, nhông – xích nhanh mòn, mỏi. Xích quá chùng làm tăng hiện tượng trượt giữa nhông và xích, giảm hiệu suất truyền động, xích nhanh mòn, tăng tải trọng động, ồn và dễ tuột xích. Thường xuyên đi ở tải nặng, kéo hàng, xích điều chỉnh quá căng là những nguyên nhân dẫn đến xích nhanh bị chùng. Việc căng xích là điều cần làm khi xích bị chùng. Tuy nhiên, khi tăng hết cỡ mà xích vẫn chùng so với tiêu chuẩn thì có thể chặt bớt mắt xích (điều này chỉ mang tính tạm thời). Cần thường xuyên kiểm tra độ chùng của xích theo sách hướng dẫn của nhà sản xuất. 3. Bôi trơn bằng nhớt hay mỡ? Nhược điểm của truyền động xích là cần phải bôi trơn thường xuyên. Tuy nhiên, việc chọn cách bôi trơn bằng mỡ hay bằng nhớt thì không phải ai cũng hiểu để có lựa chọn phù hợp. Với các hộp xích kín, do được che chắn tốt, ít bị bám bẩn thì nên sử dụng mỡ để bôi trơn. Lý do là, mỡ có nhiệt độ đông đặc cao, tính nhớt lớn nhưng lại dễ bị bám bụi bẩn (làm xích nhanh mòn), chỉ sử dụng phù hợp cho các chi tiết có khả năng bao kín tốt, khó bôi trơn theo cách thông thường. Đối với các hộp xích hở thì nên bôi trơn bằng nhớt, đảm bảo tính bám bụi ít. Tuy nhiên, khi bôi trơn bằng nhớt thì cần bôi trơn thường xuyên hơn và ít hơn mỡ để tránh bị chảy rớt gây mất thẩm mỹ. Thường xuyên kiểm tra xích, tra dầu sau mỗi 1.000km. 4. Thay mới và chạy rà Để biết chắc là nhông xích cần thay mới hay chưa, cần kiểm tra các răng trên đĩa và nhông xem có quá nhọn hoặc mẻ, gẫy... hay không? Xích có còn ôm khít vào những răng của đĩa hay không? Dùng dung môi làm sạch xích, sau đó kiểm tra xích có bị hư con lăn, lỏng chốt nối, hoặc những dấu hiệu không thể bảo dưỡng. Cần thay mới cả nhông, xích và đĩa để đảm bảo tính đồng bộ. Sau khi thay mới, các bộ phận còn đang trong quá trình chạy rà, nên người sử dụng cần quay lại nơi sửa chữa sau khoảng 5 - 10 ngày (trung bình mỗi ngày một xe đi khoảng 20km) để thợ căn chỉnh lại độ chùng của xích. Nguồn Sưu tầm từ internet / Tác giả: Hải Dương
