Anh em mê xe chắc hẳn không ít lần nghe về "hệ thống treo (phuộc) điện tử" trên mấy con xe cao cấp. Nghe thì oách lắm, kiểu như gắn thêm công nghệ không gian vào xe máy. Nhưng rốt cuộc thì nó khác gì so với hệ thống treo truyền thống? Có đáng để bỏ tiền nâng cấp không? Hôm nay mình xin chia sẻ chút tìm hiểu để anh em có cái nhìn gần gũi hơn. Trước tiên, hệ thống treo nói đơn giản chính là cái "cầu nối" giữa bánh xe và thân xe. Nó giúp xe êm ái hơn khi qua ổ gà, giữ độ bám đường và quan trọng nhất là tạo cảm giác lái tự tin. Với hệ thống treo truyền thống, anh em chỉnh độ nặng - nhẹ hay cứng - mềm của phuộc bằng mấy con vít, đôi khi phải vặn vẹo thủ công, khá mất công. Trong khi đó, hệ thống treo điện tử chuyển toàn bộ việc điều chỉnh ấy sang tự động bằng điện. Nghĩa là thay vì chui xuống vặn ốc, giờ chỉ cần bấm nút là xong. Tiện lợi, nhanh gọn, hợp thời đại. Ngày nay, hầu hết các hệ thống treo giảm chấn có thể điều chỉnh đều được thiết kế với van giảm chấn và piston. Hệ thống treo điện tử hiện tại chia làm 2 dạng chính. Loại thứ nhất dùng mô tơ để xoay van điều chỉnh bên trong phuộc. Cơ bản vẫn là phuộc truyền thống, chỉ khác là thay vì xoay tay thì xe xoay hộ. Loại này thường có trên các dòng treo điện tử thụ động và bán chủ động, ví dụ Ohlins ERS hay Shark Factory X2E. DDC của BMW sử dụng van điện từ để thay thế van giảm chấn truyền thống và có thể thấy các dây dẫn kéo dài vào thân van của xi-lanh. Loại thứ hai xịn hơn, dùng van điện từ. Nói dễ hiểu thì van này đóng mở bằng nam châm điện, điều chỉnh lực giảm chấn cực nhanh, chỉ mất khoảng 10 mili giây nhanh hơn cái chớp mắt. Đây là công nghệ mà BMW (DDC), Aprilia (ADD) hay Showa (EERA) đang dùng. Ưu điểm là phản ứng tức thì, mang lại cảm giác lái ổn định hơn nhiều. Sự khác biệt duy nhất giữa OHLINS TTX36 (ở trên) và TTX36 EC (ở dưới) là núm điều chỉnh độ giảm chấn hiện được điều khiển bởi mô tơ. Còn về mức độ thông minh, hệ thống treo điện tử lại chia làm ba loại: thụ động, bán chủ động và chủ động. Thụ động: chỉ là bấm nút thay vì vặn ốc. Bán chủ động: phuộc tự tính toán và điều chỉnh dựa trên thông tin như tốc độ, độ mở ga, lực phanh… Đây mới là cái khiến dân chơi xe phấn khích, vì đi đường xấu – mượt, vào cua - chắc, tất cả tự động cân chỉnh. Chủ động: thậm chí còn thay đổi được độ cứng của lò xo, nhưng hiện tại mới thấy nhiều trên ô tô vì quá phức tạp và nặng nề. Hệ thống treo điện tử thụ động chỉ đơn giản là thay đổi quá trình điều chỉnh từ việc vặn ốc sang việc có thể điều chỉnh trực tiếp trên xe bằng các nút bấm. HONDA CBR1000RR SP được trang bị hệ thống treo OHLINS ERS, trong đó bộ điều khiển hệ thống treo SCU nhận thông tin về xe bao gồm tốc độ bánh xe, độ mở bướm ga, tốc độ, công tắc tay lái, mô-đun ABS, để điều chỉnh độ phục hồi và giảm chấn nén của hệ thống treo trước và sau. Một điểm anh em hay lo lắng là lỡ dây điện của hệ thống treo bị hỏng thì sao? Thực tế cũng không quá đáng sợ. Nếu dùng mô tơ điện thì phuộc chỉ dừng ở mức chỉnh gần nhất, vẫn chạy bình thường. Nếu dùng van điện từ, phuộc sẽ trở về chế độ cứng nhất, hơi khó chịu nhưng vẫn an toàn, đủ để anh em dắt xe vào hãng sửa. Bộ điều khiển X2E của Shark Factory là sản phẩm hợp tác với aRacer. Trên một số xe đã được điều chỉnh bằng ECU aRacer, bộ điều khiển này sẽ có chức năng treo bán chủ động. Nói đi cũng phải nói lại với tay lái giàu kinh nghiệm, biết chỉnh phuộc truyền thống thì hiệu năng không hề thua kém. Nhưng với đa số người dùng, hệ thống treo bán chủ động mới là cứu tinh, vì nó giúp xe luôn ở trạng thái tối ưu mà chẳng cần vặn vẹo gì nhiều. Đấy chính là giá trị lớn nhất khi mang lại cảm giác lái an toàn, ổn định, và nhàn. Khi mất điện, lực giảm chấn của hệ thống treo điện tử dưới dạng van điện từ sẽ trở nên mạnh nhất. Vậy nên, anh em đừng nghĩ hệ thống treo điện tử chỉ là "đồ chơi công nghệ". Nó thực sự là bước tiến giúp xe hiện đại hơn, dễ lái hơn và quan trọng là mở ra nhiều tiềm năng cho tương lai. Còn có đáng tiền không? Tùy túi tiền và nhu cầu, nhưng chắc chắn nó là xu hướng mà anh em sẽ còn thấy nhiều trong vài năm tới.
