“…Đứng giữa cơn bão lửa cạnh tranh và phát triển của mạng xã hội, sự tồn tại và phát triển của Facebook bởi một nhóm sinh viên trẻ dẫn dắt bởi Mark Zuckerberg đã trở thành một câu chuyện thần tiên giữa thế kỉ 21…” 1. Truyền thuyết mạng xã hội Myspace Mùa hè năm 2003, nhân vật then chốt của mạng xã hội lớn nhất thời bấy giờ – Friendster, phù thủy kinh doanh Chris DeWolfe quyết định tách riêng để sáng lập mạng xã hộiMySpace. Chỉ trong vòng 10 ngày, phiên bản đầu tiên của mạng xã hội MySpace ra đời. Tầm nhìn siêu việt của thầy phù thủy DeWolfe đã nhanh chóng giúp Myspace phát triển với tốc độ thần kì. Bất chấp số lượng lập trình viên của Myspace chưa đến 1/10 Friendster, tốc độ phát triển sấm sét của MySpace đã khiến người tiền bối Friendster không thể theo kịp. Thành công về mặt công nghệ của MySpace không thể không nhắc đến sự góp sức của kĩ sư gốc Việt – Toàn Nguyễn, một trong những người có công gây dựng nên phiên bản đầu tiên của MySpace chỉ trong 10 ngày. Tuy nhiên, trong giai đoạn phát triển, Toàn Nguyễn đã mắc một sai lầm nghiêm trọng. Toàn Nguyễn đã quên việc chặn mã HTML từ người dùng. Sai lầm này của Toàn Nguyễn cho phép các thiếu nữ, thanh niên thay đổi màu trang cá nhân, thêm thắt các nụ hôn, miệng cười…. MySpace đã không nhận ngay ra vấn đề cho đến khi giám đốc sản phẩm nhìn ra một số trang nhìn khác biệt so với tiểu chuẩn chung. “Này Toàn Nguyễn, hình có ai đó đang hack vào trang web của chúng ta”, giám đốc sản phẩm chỉ vào các trang cá nhân với hình ảnh và màu sắc khác lạ. Toàn Nguyễn nhanh chóng phát hiện ra nguyên nhân cùng ý định sẽ sửa lỗi bảo mật nguy hiểm này. Tuy nhiên, MySpace quyết định để lại lỗi bảo mật, cho phép người sử dụng upload các tính năng lên MySpace. Sai lầm vô tình cùng quyết định sáng suốt của MySpace là tiền đề cho sự bùng nổ của thế hệ được biết đến với cái tên “Remix Generation”. MySpace nhanh chóng vụt sáng trở thành mạng xã hội phổ biến nhất trong thế hệ thanh thiếu niên tại Mĩ trong năm 2004. Năm 2005, chưa đầy 2 năm sau khi thành lập, MySpace chính thức trở thành mạng xã hội lớn nhất thế giới. Tháng 6 năm 2006, MySpace tiếm ngôi vương Google, trở thành trang web được truy cập nhiều nhất nước Mĩ. ————————————————– 2. Thập diện mai phục Miếng bánh ngọt mạng xã hội đã hấp dẫn nhiều tập đoàn lớn, trong đó có cả người khổng lồ công nghệ thời bấy giờ – Yahoo. So với MySpace, Yahoo vào cuộc có phần muộn hơn do thời gian chuẩn bị chậm chạp, tuy nhiên hậu thuẫn bởi nguồn tài chính tập đoàn vô hạn, lợi thế có sẵn từ mạng lưới khách hàng Yahoo Mail, Yahoo Messenger. Năm 2005, Yahoo tung ra Yahoo 360 khiến thị trường mạng xã hội rúng động, được tích hợp thêm trình duyệt chia sẻ ảnh Flickr – Mạng xã hội Yahoo như hổ thêm cánh. Quay cuồng trong sự bùng nổ của mạng xã hội, không thể không kể đến mạng xã hội Digg – xuất hiện tháng 11 năm 2004. Với tư duy độc đáo cùng tầm nhìn vượt thời gian. Mạng xã hội Digg cho phép người dùng chọnthích (Digg) hoặc ghét (Bury) một nội dung. Hiệu ứng Digg phát triển đến mức, nhiều nickname kì cựu trên Digg được ví như quyền lực đen (Digg power user) với khả năng nâng đỡ các trang web nhỏ lên tầm cỡ lớn trong thời gian ngắn. Tuy nhiên cuộc chiến bóng tối giữa các nickname quyền lực là một trong những lý do dẫn đến sự sụp đổ của mạng xã hội Digg khi họ đã dần biến mạng xã hội Digg trở thành sân khấu riêng. Bên cạnh đó không ít các mạng xã hội khác luôn ẩn tang chờ cơ hội thâu tóm thị trường như Friendster, Hi5, Orkut, SixDegrees, Xanga… ————————————————– 3. Cánh bướm giữa đêm đông Đứng giữa cơn bão lửa cạnh tranh và phát triển của mạng xã hội, sự tồn tại và phát triển của Facebook bởi một nhóm sinh viên trẻ dẫn dắt bởi Mark Zuckerberg đã trở thành một câu chuyện thần tiên giữa thế kỉ 21. Không được hậu thuẫn bởi tập đoàn lớn với nguồn tài nguyên vô hạn như Yahoo. Không có tầm nhìn vượt trội như MySpace dẫn dắt bởi thầy phù thủy DeWolfe. Không có tính năng đi trước thời đại như Digg. Thậm chí. Không kiến thức kinh nghiệm kinh doanh khi người sáng lập chỉ là một cậu sinh viên đại học năm 2. Người mạnh nhất chưa chắc là người chiến thắng. Người chiến thắng chính là kẻ mạnh nhất. Tháng 2 năm 2004, phiên bản đầu của Facebook – Thefacebook ra mắt như một mạng nội bộ của đại học Harvard. Ẩn mình trong một trang web hẹn hò riêng. Trong vòng chưa đầy 1 tháng, Facebook thôn tín và tạo dựng tên tuổi mình trong cộng đồng đại học Harvard. Tiếp tục mở rộng sinh viên các đại học khác cũng đã được cho phép đăng kí. Tháng 9 năm 2005, Facebook mở rộng cho phép học sinh cấp III đăng kí. Tháng 5 năm 2006, Facebook mở rộng cho phép người có địa chỉ email công ty đăng kí. Tháng 9 năm 2006, Facebook mở rộng cho phép mọi người tuổi trên 13 đăng kí. Kì diệu thay, cách tiếp cận của Facebook có thể xem là tiểu ngạch so với các mạng xã hội khác khi thay vì đánh trực tiếp vào thị trường đại chúng lại tự trói chân mình khi chỉ mở rộng ở cộng đồng bé nhỏ. “Quý – hiếm và chỉ dành cho một số thành phần nhất định” đã trở thành cái bẫy marketing kì diệu khiến mỗi vùng đất Facebook đặt chân đến đều tạo nên một cơn bão tâm lý đám đông khi người dùng điên cuồng đăng kí. ————————————————– 4. Khiêu vũ giữa bầy sói Tháng 6 năm 2004, chỉ 4 tháng sau ngày Facebook thành lập, 1 thương nhân từ NYC đã đề nghị mua lại với giá 10 triệu USD. Quay lưng, Zuckerberg tin rằng giá trị Facebook còn lớn hơn thế Mùa xuân 2005, phù thủy kinh doanh – đồng sáng lập MySpace Chris DeWolfe muốn mua lại Facebook. Zuckerberg hét giá 75 triệu USD. DeWolfe chùn tay và buộc phải rút lui. Cuối năm 2005. Lại là phù thủy DeWolfe, tuy nhiên lần này cái giá Zuckerberg đưa ra đã là 750 triệu USD. DeWolfe 1 lần nữa phải xuống ngựa ra về. Zuckerberg lại là người chiến thắng. Mùa hè năm 2006, người khổng lồ Yahoo đề nghị cái giá không tưởng – 1 tỉ USD. Toàn bộ nhà đầu tư, cổ đông của Facebook khi ấy mới 2 tuổi đã mờ mắt vì lời đề nghị. Duy nhất. Mark Zuckerburg kiên quyết phản đối việc bán lại. Bất kể sức ép từ các cổ đông liên tục đòi bán. Mùa thu năm 2006, Yahoo quay lại và sẵn sang trả hơn 1 tỉ USD. Tuy nhiên tại thời điểm này Facebook đã mở rộng cho mọi người không phải cấp III và đại học, lượng đăng kí mới mỗi ngày vọt lên 50,000. Lúc này toàn bộ ban quản trị đã hiểu ra rằng – Zuckerberg là người duy nhất trên thế gian có khả năng định giá Facebook. Năm 2007, CEO Microsoft – cáo già Steve Ballmer lo sợ Google sẽ thôn tín Facebook, đã hỏi Zuckerberg trực tiếp “Tại sao tôi không mua lại công ty cậu với 15 tỉ nhỉ”. Tuy nhiên, trong thâm tâm Ballmer hiểu, ngày nào Zuckerberg còn là CEO, Zuckerberg sẽ không bao giờ để ai thôn tín được Facebook. Thỏa thuận đạt được, Microsoft mua lại 1.6% cổ phần Facebook – tương đương 250 triệu USD cùng điều khoản, Facebook phải lập tức thông báo cho Microsoft nếu bị Google hỏi mua. ————————————————– 5. Huyền thoại bất tử Người dùng không tự nhiên sinh ra cũng không tự nhiên mất đi mà chỉ chuyển từ mạng xã hộinày sang mạng xã hội khác. Sự thăng hoa của Facebook đồng nghĩa với sự sụp đổ của các mạng xã hội khác. Năm 2008, không chịu nổi nhiệt, người khổng lồ Yahoo từ bỏ mạng xã hội Yahoo360. Yahoo 360 đóng của. Phép phù thủy của DeWolfe hết thiêng khi đối đầu Zuckerberg. Tháng 4 năm 2008, MySpace chính thức bị Facebook vượt qua. Năm 2011, MySpace từ hổ dữ trị giá tỉ đô đã trở thành chuột con và bị News Corporation mua lại với cái giá rẻ mạt – 35 triệu USD. Các mạng xã hội sừng sỏ 1 thời khác nhanh chóng hoặc bị xóa sổ hoặc xuống dốc đến tận cùng. Sáng lập bởi sinh viên năm 2 đại học. Mark Zuckerberg đã dẫn dắt Facebook trở thành mạng xã hội hàng đầu thế giới. Có thể một ngày nào đó Facebook cũng sẽ giống như Yahoo 360 hay MySpace và biến mất khỏi cộng đồng mạng. Dù ngày đó có hay không. Nhưng một điều chắc chắn rằng, Facebook đã trở thành kinh điển của thế kỉ 21. Một ngày nào đó những thế hệ 7x 8x 9x 0x sẽ trở thành Facebook Generation – những người đã sống qua thời kì của hiện tượng Facebook. Châu Nguyễn - Cheluxe Media
